Mất nước và tiêu chảy cấp là những vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có khoảng 1,7 tỷ trường hợp tiêu chảy trên toàn thế giới, trong đó hơn 500.000 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong vì mất nước và suy dinh dưỡng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc xử lý đúng cách khi trẻ bị mất nước và tiêu chảy cấp.
Mất nước là gì?
Mất nước là tình trạng cơ thể không đủ nước để duy trì các chức năng sinh lý bình thường. Trẻ em là nhóm dễ bị mất nước do cơ thể của trẻ em chứa nước ít hơn so với người lớn và hệ thống điều hòa nhiệt độ của trẻ em chưa hoàn thiện.
Dấu hiệu mất nước ở trẻ 2 tháng – 5 tuổi
Ở trẻ nhỏ từ 2 tháng đến 5 tuổi, dấu hiệu mất nước có thể bao gồm:
- Khô miệng và độ khát tăng: Trẻ có thể cảm thấy khát nhiều hơn và miệng bị khô do thiếu nước.
- Ít tiểu hoặc không tiểu: Trẻ có thể tiểu ít hoặc không tiểu trong một thời gian dài.
- Mắt khô và không đủ nước: Mắt trẻ có thể trở nên khô và không đủ nước.
- Da khô và không đàn hồi: Da trẻ có thể trở nên khô và không đàn hồi do thiếu nước.
- Sốt và đau đầu: Trẻ có thể bị sốt và đau đầu do thiếu nước.
Dấu hiệu mất nước ở trẻ 1 tuần – 2 tháng
- Da khô và nứt nẻ: Đây là dấu hiệu đầu tiên của mất nước ở trẻ sơ sinh. Da của trẻ sẽ trở nên khô và nứt nẻ, đặc biệt là ở vùng đầu, mặt, tay và chân.
- Số lần đi tiểu giảm: Trẻ sơ sinh thường đi tiểu từ 6 đến 8 lần mỗi ngày. Nếu số lần đi tiểu giảm hoặc trẻ không đi tiểu trong 6 giờ, đó có thể là dấu hiệu của mất nước.
- Khóc không có nước mắt: Trẻ sơ sinh có thể khóc nhưng không có nước mắt hoặc chỉ có một lượng rất ít nước mắt.
- Miệng khô và lưỡi khô: Trẻ sơ sinh có thể có miệng khô và lưỡi khô, đặc biệt là vào buổi sáng.
- Suy dinh dưỡng: Trẻ sơ sinh mất nước có thể không muốn ăn hoặc ăn rất ít, dẫn đến suy dinh dưỡng.
Điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ
Tiêu chảy cấp là tình trạng trẻ bị tiêu chảy nặng, thường gây ra mất nước và chất điện giải. Điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ bao gồm:
Phác đồ điều trị A
Các bước điều trị theo phác đồ A bao gồm:
- Điều trị kháng sinh: Nếu tiêu chảy do nhiễm khuẩn, kháng sinh sẽ được sử dụng để giảm thiểu số lượng vi khuẩn trong đường tiêu hóa. Tuy nhiên, chỉ sử dụng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ và tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng.
- Chất kháng acid: Chất kháng acid như citrat và axit béo có thể được sử dụng để giảm độ axit trong dạ dày và giảm triệu chứng buồn nôn và nôn mửa.
- Thay thế nước và điện giải: Trẻ em bị tiêu chảy thường mất nước và chất điện giải, do đó cần được bổ sung lại. Nước và chất điện giải có thể được cung cấp bằng cách uống nước hoặc dung dịch điện giải đặc biệt.
Phác đồ điều trị B
Phác đồ điều trị B bao gồm các bước sau đây:
- Điều trị kháng sinh: Nếu tiêu chảy cấp do nhiễm khuẩn, kháng sinh sẽ được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần sử dụng kháng sinh và việc sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe.
- Điều trị kháng viêm: Viêm ruột là một phản ứng tự nhiên của cơ thể để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng và tiêu chảy. Điều trị kháng viêm như paracetamol có thể giúp giảm các triệu chứng này.
- Điều trị khử nước: Tiêu chảy cấp có thể dẫn đến mất nước và chất điện giải quan trọng. Việc sử dụng dung dịch khử nước và chất điện giải như ORS (dung dịch đường muối) có thể giúp bổ sung lại các chất này cho cơ thể.
- Điều trị bổ sung dinh dưỡng: Tiêu chảy cấp có thể làm giảm sự hấp thu dinh dưỡng của cơ thể. Việc bổ sung dinh dưỡng bằng cách ăn uống đầy đủ và đúng cách hoặc sử dụng các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng có thể giúp phục hồi sức khỏe.
Phác đồ điều trị C
Phác đồ điều trị C bao gồm các bước sau đây:
- Điều trị kháng sinh: Nếu tiêu chảy cấp do nhiễm khuẩn, kháng sinh sẽ được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần sử dụng kháng sinh và việc sử dụng kháng sinh cần được chỉ định đúng cách để tránh tình trạng kháng thuốc.
- Điều trị kháng viêm: Nếu tiêu chảy cấp do viêm ruột, các thuốc kháng viêm như paracetamol có thể được sử dụng để giảm đau và hạ sốt.
- Điều trị khử natri: Nếu trẻ bị tiêu chảy cấp, cơ thể sẽ mất nước và điện giải, dẫn đến tình trạng mất natri. Việc sử dụng dung dịch khử natri như dung dịch muối sinh lý có thể giúp cân bằng lại lượng natri trong cơ thể.
- Điều trị khử độc: Nếu trẻ bị tiêu chảy cấp do nhiễm độc thực phẩm, việc sử dụng các thuốc khử độc như than hoạt tính có thể giúp loại bỏ độc tố trong cơ thể.
- Điều trị thay thế nước và điện giải: Việc sử dụng dung dịch điện giải như dung dịch muối sinh lý hoặc nước dừa có thể giúp cung cấp lại nước và các chất điện giải cho cơ thể.
Điều trị hỗ trợ
- Bổ sung nước và điện giải: Trẻ em bị tiêu chảy cấp thường mất nước và các chất điện giải cần thiết cho cơ thể. Do đó, bổ sung nước và các dung dịch điện giải là rất quan trọng. Có thể sử dụng các dung dịch điện giải sẵn có hoặc tự làm từ nước, đường, muối và chanh.
- Sử dụng thuốc kháng khuẩn: Nếu tiêu chảy cấp do nhiễm khuẩn, sử dụng thuốc kháng khuẩn có thể giúp giảm triệu chứng và tăng tốc quá trình phục hồi. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng khuẩn cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ.
- Sử dụng thuốc chống co giật: Trong trường hợp trẻ em bị co giật do mất nước và các chất điện giải, sử dụng thuốc chống co giật có thể giúp giảm triệu chứng và nguy cơ tử vong.
- Điều trị các triệu chứng khác: Ngoài tiêu chảy và mất nước, trẻ em bị tiêu chảy cấp còn có thể gặp các triệu chứng khác như sốt, buồn nôn, đau bụng, vàng da. Điều trị các triệu chứng này cũng rất quan trọng để giúp trẻ phục hồi nhanh chóng.
Phòng bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ
Bệnh tiêu chảy cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới. Tuy nhiên, bệnh này có thể được ngăn ngừa và điều trị hiệu quả. Dưới đây là một số cách để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em:
- Vệ sinh tay thường xuyên: Việc rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tiếp xúc với trẻ em bị bệnh tiêu chảy là cách đơn giản nhất để ngăn ngừa bệnh này.
- Sử dụng nước uống sạch: Tránh uống nước không đảm bảo vệ sinh hoặc nước có chứa vi khuẩn gây bệnh. Nếu không có nước uống sạch, nên sử dụng nước đun sôi hoặc nước đã được xử lý bằng các phương pháp như lọc hoặc sát khuẩn.
- Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Thực phẩm cần được chế biến và bảo quản đúng cách để tránh nhiễm khuẩn. Nên ăn thực phẩm nóng hoặc được chế biến sạch sẽ, tránh ăn thực phẩm sống hoặc chưa chín.
- Tiêm phòng: Việc tiêm phòng các bệnh như viêm gan A, viêm ruột và bệnh tả là cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em.
- Cho trẻ em uống nước muối: Nước muối có thể giúp phục hồi nhanh chóng các chất điện giải và nước bị mất do bệnh tiêu chảy.
- Tăng cường sức đề kháng: Cho trẻ em ăn đủ các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, uống đủ nước và tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy cấp.
Câu hỏi thường gặp
-
Làm thế nào để phòng tránh tiêu chảy cấp ở trẻ?
- Đảm bảo vệ sinh cá nhân cho trẻ
- Cho trẻ uống nước sôi hoặc nước đun sôi để tránh nhiễm khuẩn
- Cho trẻ ăn thức ăn đủ dinh dưỡng và sạch sẽ
-
Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ khi bị tiêu chảy cấp?
- Nếu trẻ bị tiêu chảy nặng và kéo dài
- Nếu trẻ bị sốt cao và đau bụng
- Nếu trẻ bị mất nước và dấu hiệu mất nước không được cải thiện sau khi sử dụng dung dịch giải khát đường muối.
Việc xử lý đúng cách khi trẻ bị mất nước và tiêu chảy cấp càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Chúng ta cần nâng cao nhận thức và kỹ năng để giúp trẻ vượt qua những khó khăn này một cách an toàn và hiệu quả. Hy vọng những thông tin và kinh nghiệm chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp ích cho các bậc phụ huynh và những người chăm sóc trẻ em trong việc bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Nguồn: https://nilp.vn
Danh mục: Sức Khỏe
